THE dawning of a new era has come for the small farmers as more local government officials have stepped forward, committing themselves to give back what is due to the once-neglected lot – decent homes – through the BALAI (Building Adequate, Livable, Affordable and Inclusive) ARB/Farmers Housing Program.

This developed after 11 local government officials expressed their commitment and support to the program during the signing of a memorandum of understanding with the project proponent, Department of Agrarian Reform (DAR) Secretary John R. Castriciones, and his partner, Human Settlement and Urban Development Secretary Eduardo D. del Rosario, inside the Agricultural Training Institute in Quezon City.

Bro. John, as Castriciones is fondly called, said he believes that providing the beneficiaries of the Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) decent homes would help convince them to keep their farmlots and resist the urge of pawning or selling them.

“As I go around as part of our mandate of distributing farmlots to the landless, I noticed that many of our farmers are lacking in one of the basic needs of man – shelter. That is why I thought of coming up with this program that would help enhance their living condition and eventually convince them to stick with their farmlots,” Bro. John said.

Camarines Sur Gov. Miguel Luis Villafuerte led the other 10 municipal government officials, Mayors Gwen Yamamoto of Bani and Arth Bryan Celeste of Alaminos, both in Pangasinan; Germelina Goulart of Caoyan and Joseph Simon Valdez of Santa Lucia, both in Ilocos Sur; Carlos Cabangal of Banate and Rey Grabato of Mina, both in Iloilo; Nelson Legaspi of Canaman, Camarines Sur; Marita Llamas of Mauban, Quezon; Ralph Lantion of Bayombong, Nueva Vizcaya; and, Jonathan Mahimpit of Roxas, North Cotabato, in expressing their commitment to the farmers’ housing program.

The much-ballyhooed program of the DAR and DHSUD was launched last December and is being pilot-tested in Umingan, Pangasinan.

For his part, DHSUD Secretary Del Rosario said he finds the program worthwhile so that he did not hesitate “to give his consent” when Bro. John, brought up the idea to him last year.

DAR Undersecretary for Support Services Office Emily Padilla said the time has come “to show our love and support to our farmers for their immense contribution in keeping our nation together especially at this time of the Novel Coronavirus 19 pandemic.”

DAR Undersecretary for Planning, Policy and Research Office Virginia Orogo echoed: “I hope this is just the beginning of our collective efforts of ensuring that the rural poor will enjoy their right to live a comfortable life by providing them decent homes that will help enhance their human dignity.”

Report said that the farmers comprise 70 percent of the poorest of the poor in the rural areas.

Bani, Pangasinan Mayor Gwen Yamamoto agreed that the farmers deserve all the help that could be afforded to them for playing a vital role – which is to provide food on the table to every Filipino household – at the height of the pandemic.

“Our farmers, the agrarian reform beneficiaries, in fact, are the ones who helped us overcome the hardship brought about by the pandemic by providing us food at a time when there was nothing left in the market,” Yamamoto recalled.

SUMILAY na ang bukang liwayway para sa nalalapit na pagbabago ng buhay ng mga maliliit na magsasaka makaraang magpahayag ng suporta at pakikiisa ang mga lokal na pamahalaan upang magbalik ng utang na loob sa pamamagitan ng disenteng pabahay na dating kinakaligtaan noon – sa pamamagitan ng BALAI (Building Adequate, Livable, Affordable and Inclusive) ARB/Farmers Housing Program.

Labing-isang mga alkalde ng iba’t-ibang lokal na pamahalaan ang nagpahayag ng kanilang suporta nang lumagda sila sa isang memorandum of understanding na isinusulong ni Department of Agrarian Reform (DAR) Secretary John R. Castriciones, sa pakikipagtulungan kay Department of Human Settlement and Urban Development (DHSUD) Secretary Eduardo D. del Rosario, na ginanap sa Agricutural Training Institute, Quezon City.

Sinabi ni Bro. John, nakasanayang tawag kay Castriciones, na naniniwala siya na ang pamamahagi ng abot-kayang pabahay para sa mga magsasakang benepisyaryo ng Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) ang dagdag na handog para maiwasang maisangla o maibenta ang mga lupang pansakahan na una nang naibahagi sa kanila.

“Sa aking pag-iikot sa buong bansa bilang bahagi ng aking mandato na ipamahagi ang mga lupang pansakahan, nasaksihan ko ang kawalan ng karamihan sa ating mga magsasaka ng maayos at disenteng bahay. Kaya naman itong programang pabahay ang unang sumagi sa aking isipan para itaas ang antas ng kanilang kabuhayan at mapanatili nila sa kanilang pag-aari ang kanilang mga lupang pansakahan,” ani Bro. John.

Pinangunahan ni Camarines Sur Gov. Miguel Luis Villafuerte ang sampung (10) iba pang mga alkaldeng dumalo sa pagtitipon sa kanilang pagpapahayag ng suporta para sa programang pabahay sa mga magsasaka. Ang sampung iba pa ay sina Gwen Yamamoto ng Bani at Arth Bryan Celeste ng Alaminos, kapwa sa lalawigan ng Pangasinan; Germelina Goulart ng Caoyan at Joseph Simon Valdez ng Santa Lucia, kapwa ng Ilocos Sur; Carlos Cabangal ng Banate at Rey Grabato ng Mina, kapwa ng Iloilo; Nelson Legaspi ng Canaman, Camarines Sur; Marita Llamas ng Mauban, Quezon; Ralph Lantion ng Bayombong, Nueva Vizcaya; at Jonathan Mahimpit ng Roxas, North Cotabato.

Ang nagniningning na programa ngayon ng DAR at DHSUD ay inilunsad noong Disyembre ng nakalipas na taon at ito ay inumpisahan na sa Umingan, Pangasinan.

Sa kanyang panig, sinabi ni DHSUD Secretary Del Rosario na nakikinita niya ang kahalagahan ng programang pabahay kaya naman hindi na aniya siya nagdalawang-isip at “agad na ibinigay ang kanyang pagpayag” noong isangguni ito sa kanya ni Bro.John nitong nakaraang taon.

Ayon naman kay DAR Undersecretary for Support Services Office Emily Padilla, napapanahon na para “ipakita sa ating mga magsasaka ang ating pagmamahal at suporta sa kanila dahil sa napakalaking tulong na naiambag nila para mapanatiling nagkakaisa ang bansa lalo na sa panahong ito ng pandemyang dulot ng Novel Coronavirus 19.”

Dugtong ni DAR Undersecretary for Policy, Planning, and Research Office Virginia Orogo: “Umaasa ako na simula pa lamang ito ng sama-samang pagkilos sa pagtataguyod ng karapatan ng mga mahihirap nating mga kapatid sa kanayunan para makapamuhay ng matiwasay sa pamamagitan ng pamamahagi ng abot-kayang pabahay para iangat ang dignidad bilang tao.”

Ayon sa mga pag-aaral, 70 porsiyento ng mga pinakamahihirap sa kanayunan ay kinabibilangan ng mga magsasaka.

Sang-ayon naman si Bani, Pangasinan Mayor Yamamoto na karapat-dapat na tulungan ang mga magsasaka dahil sa pagganap nila ng napakahalagang tungkulin – ang masegurong may pagkain sa hapag-kainan ang tahanan ng bawat Pilipino – lalo na sa panahon ng pandemya.

“Ang ating mga magsasaka, ang mga agrarian reform beneficiaries, ang siyang tumulong sa atin sa panahong wala ng mabiling pagkain sa mga palengke. Sila ang nag-ambag ng pagkain mula sa kanilang pagsasaka,” paggunita ni Yamamoto.